De Nederlandse ICT gemeenschap is lang versnipperd geweest. Met het ontstaan in 2004 van het landelijke regieorgaan voor ICT-onderzoek en –innovatie ICTRegie kwam hier verandering in. Het bedrijfsleven had zich in 2000 reeds georganiseerd in het Informatie Platform Nederland (IPN).
ICTRegie heeft mee aan de wieg gestaan van het nationale ICT programma FES COMMIT/, dat is gestart in 2011. Binnen FES COMMIT/ werd onderzoek gedaan naar innovatie in ICT en innovatie met ICT (in relatie tot applicatiedomeinen). Daarnaast zijn er verschillende andere grote ICT onderzoeksprogramma’s ontstaan, zoals ‘Robust design of cyber-physical systems’ in 2012.
Voorafgaand aan het onderzoeksprogramma FES COMMIT/ hebben echter ook al diverse ICT gerelateerde programma’s gelopen, welke gedurende de periode 2002-2008 zijn gefinancierd vanuit de BSIK middelen (Besluit Subsidies Investeringen Kennisinfrastructuur). Voorbeelden hiervan zijn Multimedian, SmartSurroundings en Embedded Systems.
Maar ook andere ICT onderzoeksprogramma’s, zoals ProRISK (Program for Research on Integrated Systems and Circuits) in 2003, hebben bijgedragen aan nationale samenwerking, -kennisontwikkeling en -netwerkvorming op het gebied van ICT.
Commit2Data
Commit2Data (C2D) bouwt voort op deze programma’s, de opgebouwde kennis en de nationale netwerken. C2D is een nationaal publiek-privaat onderzoeks- en innovatieprogramma op het gebied van big data specifiek. Big data vormt de grondstof voor artificiële intelligentie.
“Big data wordt wel de olie van de moderne informatiemaatschappij genoemd. Binnen het onderzoeksprogramma Commit2Data ontwikkelen honderden onderzoekers nieuwe wetenschappelijke methoden en praktische toepassingen van big data-analyse”[i]
Het Commit2Data programma is opgebouwd langs onderzoek, valorisatie en disseminatie. C2D wordt aangestuurd door het team ICT, als onderdeel van de topsector High Tech Systemen en Materialen. Het team ICT heeft een eigen Kennis- en Innovatieagenda[ii] ontwikkeld, als onderdeel van het landelijke topsectorenbeleid.
Het C2D onderzoek is georganiseerd langs toepassingsdomeinen (verticals) en kennisgebieden (horizontals). Daarbij worden verschillende deelprogramma’s onderkend die worden gekenschetst door het applicatiedomein (verticaal) of een horizontaal kennisdomein (waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen fundamentele kennis, zoals analyse en systemen, en de onderliggende architectuur).
Commit2Data is dusver op het gebied van onderzoek erg succesvol geweest in het organiseren van calls en middelen. Anno 2018 lopen tientallen projecten, waarbij alleen al de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) over de periode 2016-2020 ruim 40 miljoen euro investeert, naast matching vanuit het bedrijfsleven en andere partijen. Voorjaar 2018 participeren reeds meer dan 100 bedrijven en ruim 90 PhD’s/postdocs in C2D projecten[iii]. Ook heeft C2D meerdere multipliers weten te realiseren, zoals in de call Data2Person, waar onder andere het Ministerie van EZK in mee-investeert.
“De mogelijkheden om op het gebied van gezondheid op grote schaal data van verschillende aard te verzamelen en te gebruiken zijn sterk toegenomen. Big Data & Gezondheid richt zich op het benutten van data van verschillende aard en uit verschillende bronnen om te komen tot de beste, op het individu toegesneden, leefstijladviezen, preventie, diagnostiek en behandeling.
Een belangrijke ontwikkeling hierbij is de beweging van het algemene naar het individuele gepersonaliseerde aanbod én naar participatie van het individu en haar/zijn omgeving (zorgverleners mantelzorgers, etc.) bij de eigen gezondheid. Grote uitdagingen liggen bij de (automatische) interpretatie van grote hoeveelheden data.
Voor de verwerving en verwerking van big data zijn bovendien de juiste voorzieningen nodig: faciliteiten en processen voor het verantwoord opslaan van data en voor het verzekeren van (toekomstige) toegang, kwaliteit en analyse van data. Een belangrijk aspect hierbij is de gereguleerde toegang tot data waarbij anonimiteit, integriteit en veiligheid van data gewaarborgd is, ook wanneer verschillende databronnen met elkaar gecombineerd worden.
De fragmentatie van data tussen ziekenhuizen, burgers, onderzoeksinstellingen, beleidsorganisaties, industrie en andere partijen in combinatie met verschillen in regelgeving, vormt bijvoorbeeld een potentiele barrière voor het benutten van de potentie van Big Data ten behoeve van gezondheid.“[iv]
Artificiële Intelligentie
Artificiële intelligentie (AI) is een van vijf toekomstbepalende onderwerpen binnen de Kennis- en Innovatieagenda 2018-2021 van het team ICT[v]. Commit2Data kan een belangrijk vehikel zijn toekomstig publiek-privaat onderzoek op het gebied van AI.
AI komt sinds 2017 steeds vaker terug in beleidsdocumenten, mede in het verlengde van grootschalige investeringen door buurlanden. In Nederland wordt een landschapskaart ontwikkeld, wat de basis vormt voor toekomstige prioriteiten.
In Nederland is in het voorjaar 2018 ICAI gestart als meerjarig publiek-privaat partnership: Innovation Centre for AI[vi]. ICAI heeft samen met Topteam ICT, VNO-NCW, NWO en TNO aan de wieg gestaan van het samenwerkingsverband AINED dat begin november 2018 een rapportage heeft gepubliceerd, met overzicht stand van zaken AI in Nederland en voorstellen voor doelen en acties, als aanzet voor een nationale AI strategie[vii].
Internationaal is het van belang actief aansluiting te zoeken bij relevante initiatieven zoals CLAIRE[viii] (Confederation of Laboratories for Artificial Intelligence Research in Europe) en ELLIS (European Lab for Learning & Intelligent Systems)[ix].
“Deploying AI systems that are not well understood or not carefully designed can have undesired and unplanned effects and can cause real harm. ‘If your mortage is being judged by a bank, it is not only staff but also machines that look at your data. And social networks – mostly made in the US – are changing our society and our political system. These risks can be managed by working with people that specialize in this area’. Therefore, there is a need for European AI systems, especially in sensitive areas such as government, public administration, health care and so on.”[x]
Toekomstmuziek?
Met ELLIS is de ambitie een soort CERN[xi] voor artificiële intelligentie te ontwikkelen: een fysieke locatie waar toponderzoekers en partners uit bedrijfsleven en maatschappij elkaar ontmoeten en inspireren, ondersteund door een hoogwaardige Europese infrastructuur. Op Europees schaalniveau zijn de ogen eind 2018 gericht op de Europese Commissie die de contouren en bijbehorende middelen voor het nieuwe negende kaderprogramma voor onderzoek bepaalt.
Op nationaal niveau is het kabinet aan zet, waarbij zomer 2018 is ingezet op ‘missie-gedreven innovatiebeleid’, wat is gericht op economische kansen van een viertal maatschappelijke uitdagingen[xii]. Daarnaast wordt ingezet op een aantal sleutel technologieën, gerelateerd aan ICT. Voorjaar 2019 moet duidelijk worden of er ook echt toekomstmuziek in zit met een substantiële investeringsbereidheid.
[i] I/O magazine, ICT-onderzoek platform Nederland, jaargang 15, juli 2018, nr. 2
[ii] https://www.dutchdigitaldelta.nl/uploads/pdf/KIA-ICT-2018-2021.pdf
[iii] PPT presentatie ‘Commit2Data: A Status Update’, ICT Open, maart 2018
[iv] https://www.dutchdigitaldelta.nl/big-data/thema/gezondheid
[v] Kennis- en Innovatieagenda ‘18-’21 (team ICT, okt. ’17)
[vii] https://icai.ai/wp-content/uploads/2018/11/Rapport-AI-voor-Nederland-AINED.pdf
[x] I/O magazine, ICT-onderzoek platform Nederland, jaargang 15, juli 2018, nr. 3
[xii] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2018/07/13/kamerbrief-naar-missiegedreven-innovatiebeleid-met-impact
Comments are closed.