Kunstmatige Intelligentie heeft het afgelopen decennium een vlucht genomen. Door toegenomen computercapaciteit en -rekenkracht is de laatste jaren een enorme transitie in gang gezet. Niet zomaar een transitie, maar een op het niveau van elektrificatie van de samenleving eind 19e en begin 20e eeuw, aldus Kai-Fu Lee (2018)[i].
In het succes van het benutten van elektriciteit in de vorige eeuw worden door Lee vier kernelementen onderscheiden: brandstof, ondernemers, techneuten en de overheid. Vertaald naar de context van AI vandaag de dag: big data als brandstof, hongerige ondernemers, AI-wetenschappers, en een ondersteunende overheid. De invloed van AI op onze kenniseconomie zal de komende jaren alleen nog maar verder toenemen.
DigiChina en de VS
De Verenigde Staten en China lopen wereldwijd voorop in deze ontwikkelingen, echter op een heel andere manier. Kai-Fu Lee maakt de vergelijking tussen de Soviet Unie die in 1957 de eerste satelliet de ruimte in bracht en China in 2016 waar meer dan 280 miljoen Chinezen getuige waren van de AlphaGo[ii] overwinning op de Koreaanse wereldkampioen Lee Sedol. Dit was voor Chinese ondernemers, investeerders en overheden een keerpunt in de ontwikkelingen in AI.
Lee stelt dat tot voor kort vergelijkingen tussen de VS en China als een race konden worden gekenschetst, waarbij de VS decennia op kop hebben gelegen. Rond 2013 echter nam het Chinese internet echter een andere afslag: in plaats van alleen internetbedrijven na te bootsen (zoals Baidu als Chinese versie van een zoekmachine – Google), of Tencent als Chinese variant van FaceBook) zijn in China bedrijven ontstaan die steeds meer diensten integreren, zoals WeChat. WeChat integreert de functies die Whatsapp heeft met veel meer diensten, zoals het kunnen boeken van vliegtickets of het maken van een afspraak met de huisarts. Ook Alibaba is een voorbeeld waarbij meerdere diensten worden geïntegreerd in een platform.
De kern van het verhaal is de enorme hoeveelheid aan big data die deze platforms verzamelen. Deze datastroom is in China vele malen groter dan in de VS. Daarmee wordt een moeilijk in te halen voorsprong opgebouwd door Amerikaanse en Chinese big tech bedrijven als Google, Facebook, Amazon, Microsoft, Baidu, Alibaba en Tencent. Immers, hoe meer data, hoe nauwkeuriger een algoritme en daarmee de beschrijvende, voorspellende en voorschrijvende kracht.
QR codes and beggars
“During 2015 and 2016, Tencent and Alipay gradually introduced the ability to pay at shops by simply scanning a QR code within the app…by the end of 2017, 65 percent of China’s over 753 million smartphone users had enabled mobile payments.
Migrant workers selling street food simply let customers scan and send payments while the owner fried the noodles. It got to the point where beggars on the streets of Chinese cities began hanging pieces of paper around their necks with printouts of two QR codes, one for Alipay and one for WeChat”. (pp. 74-75)
Van narrow AI tot Artificial General Intelligence
Byron Reese (2018)[iii] schetst vier ontwikkelingsfasen van de mensheid door de geschiedenis: van taal en vuur (eerste tijdperk), via landbouw en steden (tweede tijdperk) tot schrijven en het wiel (derde tijdperk) en robots en AI in het heden (vierde tijdperk).
In het heden maakt Reese onderscheid naar ‘narrow AI’ en ‘Artificial General Intelligence’ (AGI). De AI van vandaag is nog beperkt in termen van een overzichtelijke taak of routine binnen een domein, zoals een zelfrijdende auto. Daarbij worden vragen opgeroepen over banen van de toekomst, maar ook bijvoorbeeld wapensystemen en hoe zich dit verhoudt tot automatisering, deep learning en AI.
Voor toekomstige AGI is de vraag of en op welke manier zich dit ontwikkelt en verhoudt tot de mens. Deze discussie raakt aan het menszijn, of computers kunnen worden geïmplementeerd in de hersenen, en in hoeverre computers bewustzijn kunnen hebben.
Max Tegmark (2017)[iv] onderscheidt 3 fasen van leven: Life 1.0 biologisch (overleven en reproduceren), Life 2.0 cultureel (in staat eigen software te ontwerpen) en Life 3.0 technologisch (in staat eigen hardware te ontwerpen). In Life 2.0 (het heden zoals we dat nu kennen) wordt met software bedoeld dat de mens zich vaardigheden kan aanleren, zoals een taal leren, een sport of een vak.
Life 3.0 is nog een utopisch toekomstperspectief, waar Tegmark voortbouwt op de Artifical General Intelligence gedachte. Hij stelt dan ook dat de meest urgente vraag van deze generatie is op welke manier willen we ons ontwikkelen naar Life 3.0?
Welcome to the most important conversation of our time
“Technology is giving life the potential to flourish like never before – or to self-destruct” – Future of Life Institute
De wal die het schip keert?
Sinds 2018 is een aantal grote Amerikaanse ‘big tech’ bedrijven gedaagd voor Europese en Amerikaanse hoorzittingen. Eind 2020 is Facebook het vuur pas echt aan de schenen gelegd door de Amerikaanse toezichthouder. Daarbij dient zelfs de vraag zich aan of Facebook (met 3,2 miljard gebruikers) haar onderdelen Whatsapp en Instagram moet afstoten, om haar macht te kunnen beteugelen[v].
Sinds tweede helft 2020 zijn er ook steeds meer geluiden in China gericht op Jack Ma, oprichter van Alibaba[vi]. Najaar 2020 heeft Ma uitspraken gedaan over noodzaak van diepgaande hervormingen van het financiële systeem. Hiermee heeft hij tegen de schenen geschopt van de overheid en haar toezichthouders. Dit uitte zich eveneens in het blokkeren van de beursgang van de Ant Group (bestaand uit Ant Financial en Alipay, beide ontstaan uit de koker van Jack Ma) door de Chinese overheid.
Een slechte kapitalist?
In China heeft Jack Ma een sterrenstatus. Hij heeft er zelfs de bijnaam ‘Vader Ma’. “Xi Jingping heeft een vergelijkbare eretitel”, zegt Van Pinxteren. “Als er anderen zijn die een dergelijke aanspreekvorm krijgen, dan is dat iets wat de president niet prettig zal vinden of lang zal tolereren.” The New York Times schreef onlangs dat het publieke sentiment verandert: Ma wordt nu een ‘schurk’ genoemd en een ‘slechte kapitalist’.
Internationaal dus een trend waarbij de wal het schip lijkt te gaan keren voor de grote technologiebedrijven. Net als in de jaren tachtig waarbij AT&T te groot werd en verplicht werd opgedeeld[vii]. Zoveel nieuws is er ook weer niet achter de zon…
[i] Lee, Kai-Fu (2018). AI superpowers: China, Silicon Valley and the new world order, New York: Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company
[ii] https://en.wikipedia.org/wiki/AlphaGo
[iii] Reese, B. (2018). The Fourth Age: Smart Robots, Conscious Computers and the Future of Humanity, New York: Atria International
[iv] Tegmark, M. (2017). Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence, New York: Vintage Books
[v] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/12/10/gaat-facebook-nu-verder-zonder-whatsapp-en-instagram-a4023389
[vi] https://nos.nl/artikel/2362870-het-imperium-van-jack-ma-is-voor-de-chinese-regering-te-machtig-geworden.html
Comments are closed.